Egun enpleguaren sustapenak ez du kohesio soziala bermatzen, horregatik errealitate berrietara egokituriko mekanismoen artikulazioa beharrezkoa da.

2019 urtean langabetuen eta potentzialki aktiboak baina enplegu bilaketan atsekabetutako pertsonen kopurua gutxitu egin da. Gogoz kontra lanaldi partzialean aritzen diren landunena, ordea, egonkor mantendu da.

Familia eta seme-alaben ardura dutenentzako gizarte babes apala du Euskal Herriak (BPGren %0,9a), Turkia eta Errumaniaren parekoa, belaunaldi ordezkapen traketsa eragingo duen krisi demografiko baten erdian ere.

2019an erregai fosilen kontsumoa maila gorenean dago Hego Euskal Herrian, 2007koaren pare. 2019 urtea amaitu orduko Hego Euskal Herriko erregai fosilen kontsumo-maila maximo historikoetan mantenduko da, oraingo honetan, dieselaren nagusitasuna 2007 urtean baino handiagoa delarik.

Euskal Herria eta Kataluniaren arteko salerosketek gero eta bolumen txikiagoa dute, izan ere, azken hamarkadan krisi ekonomikoaren testuinguruan lurralde bien estrategia nazioartekotzea izan da, bai erosteko zein saltzeko.

Euskal esportazioen %35ak Espainiar estatua du helmuga. Esportazioen helmuga nagusia izanik ere, azken bi hamarkadeekin alderatuta 2018 urtean euskal enpresek kopuru apalagoa fakturatu dute Espainiar estatuan.

1973 urtean Lurralde Petrolio Esportatzaileen Erakundeak Yom Kipurreko gerran Israelen alde egin zuten herrialdeetara petrolioaren esportazioa etetea erabaki zuen eta petrolio-krisiak euskal ekonomia gogor kolpatu zuen. 2008 urteaz geroztik 1970. hamarkadako petrolio-krisiaren ondoren egituratutako eredu industrialaren ehun zati garrantzitsua desegin da. 2020 inflexio urte berria izan daiteke.

Euskal Herriko langabezia tasak EB-28koa baino 2 puntu handiagoa izaten jarraitzen du.

Euskal gizartea aniztasun handikoa da: herritarren %28,5a (898.500 pertsona) Euskal Herritik kanpo jaioa da. Ipar EHn kopuru hori %42,8koa da, eta gehienak, Frantziar estatuko herritarrak dira (%39,2). Euskal Herritik kanpo jaiotakoen presentzia apalagoa da Hegoaldean (%27), erdia baino gehiago Espainiar Estatuan jaio direlarik (%16,5). Euskal Herriaren egungo jatorri aniztasuna prozesu berri edo historiko desberdinen emaitza da.

UEMAk, Udalerri Euskaldunen Mankomunitateak biztanleen %70etik gora euskaldunak diren udalerrien mapa kaleratu du. Gaindegiak eta Gislan Kooperatiba Elkarteak elkarlanean landu dute euskarria.