Hezkuntza eta kultura

Euskal gizartea aniztasun handikoa da: herritarren %28,5a (898.500 pertsona) Euskal Herritik kanpo jaioa da. Ipar EHn kopuru hori %42,8koa da, eta gehienak, Frantziar estatuko herritarrak dira (%39,2). Euskal Herritik kanpo jaiotakoen presentzia apalagoa da Hegoaldean (%27), erdia baino gehiago Espainiar Estatuan jaio direlarik (%16,5). Euskal Herriaren egungo jatorri aniztasuna prozesu berri edo historiko desberdinen emaitza da.

UEMAk, Udalerri Euskaldunen Mankomunitateak biztanleen %70etik gora euskaldunak diren udalerrien mapa kaleratu du. Gaindegiak eta Gislan Kooperatiba Elkarteak elkarlanean landu dute euskarria.

Euskal Herriko mapa geografikoa kalitate handian deskargatzeko eskuragarri: mapa fisikoa, udalerri guztien izen ofizialekin eta errepide sare nagusia zehaztua duena.

Hezkuntza zentroen kokapena da euskal geografian ongizateko zerbitzuen irisgarritasunean desorekatuenetarikoa. Desberdintasun horiek ikasketa mailaren arabera antzemateaz gain ikastetxearen hizkuntza ereduaren arabera ere agerikoak dira.

1970ko hamarkadan industrializazio prozesua eta beste hizkuntz-komunitateetako biztanleriaren erakartze masiboak euskararen gotorlekuetan euskararen gainbehera eragin zuen. XXI. mendeko lehen hamarkadan euskarak eremu hauetan berriz espazioa galdu du, oraingoan hirigintza eta euskal herritarren barne migrazioak medio.