Skip to main content

"¡Es la economía, estúpido!"

La idea de poner como prioritario el ejercicio de la austeridad en el frontispicio de la acción de las administraciones públicas está provocando justo el efecto contrario de aquello que se nos decía de que los recortes del gasto harían aumentar la confianza de los consumidores y de las empresas y de que esa confianza estimularía el gasto privado con lo que se compensarían los efectos depresores de los recortes del sector público.

La dinámica de movilizaciones también en crisis en Ipar Euskal Herria

Pese a que razones no les faltaban, los sindicatos, en 2011, no han llegado a plasmar sus reivindicaciones en la calle, ni en Ipar Euskal Herria, ni en el estado francés. Se han convocado diferentes actos para mostrar el desacuerdo y el enfado con el gobierno, sobre todo en relación con el plan de recortes de trabajadores de la función pública en el sector de la educación, pero no han sido, en ningún caso, actos multitudinarios.

Un año histórico, por Rafa Diez Usabiaga

2011 ha sido un año de cambios en variables estructurales que determinarán nuestra evolución como colectivo nacional en proceso de emancipación. Cambios que han cohabitado de forma autónoma en el complejo tránsito de los territorios vascos a nuestros escenarios políticos y socio-económicos. Leer el texto completo firmado por Rafa Diez Usabiaga, Miembro de Gaindegia, y que corresponde al prólogo de la publicación INFORME GAINDEGIA 2011.

Consecuencias de la reducción del gasto social en Euskal Herria

El escenario de la economía vasca

Jon LEONARDO
Universidad de Deusto

En este convulso y confuso escenario de crisis y recomposición de la economía capitalista, por lo que a la situación económica en Hego-Euskalherria hace referencia, cabe señalar que todos los indicadores muestran que ha resistido los embates de la crisis mejor que en el resto del Estado. Esto no significa que no se haya visto afectada por la tendencia general.

Fiscalidad, Xabier Aja

Zergei buruzko eztabaida. Zergak igo ala gutxiago gastatu?

Finantza-krisia izan da 2011. urteko gertakari eta albiste nagusia, eta gurean, zehazki, krisi horrek zergen inguruan eragin duen eztabaida nabarmendu da. Jarduera ekonomikoaren beherakadak bi efektu osagarri izan ditu: zergen bidezko diru-sarrerak urritu dira batetik, eta, horrekin batera, gizarte-gastuak handitu dira, langabezia igo delako, batik bat. Horren guztiaren ondorioz, defizit publikoaren egoera ez da oneratzen, eta horrek handitu egiten ditu herritarrek pairatzen dituzten efektu kaltegarria, zaila eta garestia baita hura finantzatzea Europar Batasuneko estatu gehienentzat. Espainiako estatuaren kasuan, arrisku-prima oso handia ordaindu behar izatea da egoera zail horren adierapen nabarmenena. Euskadiko enpresek eta erakunde publikoek interes-tasa handiak ordaindu behar izan dituzte, denbora luzean mantendu ezinezkoak.

Egoera hori ikusita, eztabaida piztu da. Batzuek pentsatzen dute kosta ahala kosta murriztu behar direla gastuak, batik bat, herri-lanetan eta gizarte-laguntzetan egiten direnak, eta, ziur asko, baita osasunaren eta hezkuntzaren esparruetakoak ere. Eta, haien aurrean, beste batzuek pentsatzen dute handitu egin behar direla zergen bidezko sarrerak, presio fiskal handiago bat ezarriz. Gizarte-maila ertainei presio fiskal handiago bat ezartzeak lekarkeen arazoa da hori kaltegarria izan daitekeela ekonomiarentzat. Diru gutxiago izango dute eskura eta, ondorioz, krisi ekonomikoa handi daiteke, kontsumoa apalduko delako.

Azken hamarkadako datu objektiboek esaten dute presio fiskala arindu egin dela Euskadin eta Espainian. ELA sindikatuak, EAEko datuei erreparatuta, gogorarazten du presio fiskala, 2009. urtean, ez balitz izan 2007. urtekoa baino arinagoa, herri-erakundeek 3.200 milioi euro gehiago bildu izango lituzketela. Sindikatu horren esanetan, Europako batez bestekoa baino 9,6 puntu apalagoa da EAEko presio fiskala.

Estatuak BPGarekiko izan zituen diru-sarrera fiskalak ehuneko 5,5 puntu jaitsi ziren 2007 eta 2010 urteen bitartean, %37,2tik %31,7ra; hala, OCDE organizazioko Revenue Statistic azterlanaren arabera, Espainia izan zen, OCDE organizazioko herrialdeen artean, presio fiskala gehien arindu zuena epe horretan. Fiskalitate zuzena da bidezko eta progresiboena, beren errenta-mailaren arabera ordaintzen baitute herritarrek, baina irudi-arazoak dakartza horrek hauteskundeei begira, eta, ondorioz, alderdi politikoek zeharkako fiskalitatearen alde egin ohi dute. Horren adibidea da BEZa, zergapetuentzat agerikoagoa baita PFEZan diru-zenbateko bat atxikitzea, ogi-barra bat erostean haren zati bat zerga moduan ordaintzea baino.

Horiek horrela, presio fiskala handitzeko bideari ekin zaio EAEn, Ondarearen gaineko Zerga eta Ondorengotzen gaineko Zerga berrezarri baitira eta banku-gordailuen interesak zergapetzeari ekin baitzaio, besteak beste. Neurri horien arazoa da gizarteko aberatsek nekez betetzen dituztela, SICAV sozietateak eta bestelako figura juridikoak erabiltzen baitituzte zerga gutxi ordaintzeko. Hala, maila ertainak zigortzen dituzte neurri horiek, beren zergak (PFEZ, BEZ, etab.) ordaindu ondoren, zerga-karga handiagoei egin behar baitiete aurre. Ondorengotzen gaineko Zergaren eta Sozietateen Irabazien gaineko Zergaren kasuan, kontuan hartu behar da enpresen lehiakortasuna kalte dezaketela, eta, bereziki, lanpostu gehien sortzen dituzten enpresena, enpresa txiki eta ertainena.

Oreka lortzea zaila den arren, ez da ahantzi behar gastuak murriztu behar direla, bai, baina ongizate-estatuaren oinarriak kolokan jarri gabe, hau da, osasuna, hezkuntza eta pentsioak ezbaian jarri gabe. Dena den, horrek ez du esan nahi gehien dutenei gehiago ordainarazteko formulak bilatu behar ez direnik.

XABIER AJA, DEIA